РазвІццё культуры нацыянальных меншасцяЎ у бсср у 20-х гг. xix ст.20-я гг. XIX ст. ў гісторыі нашай краіны вядомыя як перыяд адраджэння, росквіту перш за ўсѐ беларускай культуры і мовы. Гэта быў час правядзення беларусізацыі – палітыкі нацыянальна- дзяржаўнага і нацыянальна-культурнага будаўніцтва, характэрнай рысай якой стала і тое, што не засталiся без увагi інтарэсы нацыянальных меншасцей, якiя жылi на тэрыторыi Беларусi. Адносіны да iх мовы i культуры былi аналагiчнымi адносiнам да бела- рускай мовы i культуры. Іх развіццѐ падтрымлiвалася, забяспечвалася матэрыяльна i арганiзацыйна. Для гэтых народаў стваралася сiстэма экстэрытарыяльнай аўтаномii, якая прадугледжвала арганiзацыю сельскiх i гарадскiх нацыянальных Саветаў там, дзе жыло больш чым 500 прадстаўнiкоў той цi iншай нацыянальнасцi. Зыходным прынцыпам нацыянальнай палiтыкi ў школьнай справе вызначаўся прынцып забяспячэння правоў i магчымасцей кожнай нацыянальнасцi, пражываючай на Беларусi, навучаць дзяцей на роднай мове адпаведна ix удзельнай вазе ў агульнай колькасцi насельнiцтва i жаданню бацькоў. Побач з бeлapycкiмi адчынялiся школы i класы з роднай мовай выкладання для прадстаўнiкоў нацыянальных меншасцей. У перыяд ажыццяўлення беларусізацыі адной з самых вострых была праблема адукаваных кадраў. А станаўленне ceткi адукацыi нацыянальных меншасцей патрабавала падрыхтоўкi адпаведных педагагiчных кадраў. І ў хуткім часе для гэтага былі створаны ўсе ўмовы. Яшчэ адной складанай праблемай было забяспячэнне неабходнай літаратурай, падручнікамі, выданне часопісаў, што было звязана з надзвычайнай адсталасцю друкарскай тэхнікі. Kaлi ў 1924-1925 гг. Белдзяржвыдавецтва выдавала кнiгi на 4- х мовах – беларускай, рускай, яўрэйскай i польскай, то ў 1927-1928 гг. – ужо на 6-цi (яшчэ лiтоўскай i латышскай). Шырокая праца вялася па вывучэнню попыту на кнігі, для чаго ў кожнай акрузе вылучаліся спе- цыяльныя лаўкі, а ў Мінску пры Цэнтральным доме селяніна быў арганізаваны спецыяльны кіѐск. Вялікая ўвага надавалася распаў- сюджванню літаратуры, асабліва на вѐсцы. Прасоўванне кнігі лічы- лася не толькі вялікай культурнай справай, але і важнай палітычнай працай, што дапамагала правядзенню нацыянальнай палітыкі. Зразумела, што такія кантакты вялі да ўзаемаўзбагачэння культур народаў, якія жылі на Беларусі, што было пажаданым для кожнага з іх.
УДК 947.6 «ХІХ-ХХ»
П. С. Кручак, канд. гіст. навук, дац. (БДТУ, г. Мінск)
|
| Оглавление| |